بحث آسیب‌های اجتماعی و خطراتی که مدارس و دانش‌آموزان را تهدید می‌کند در سال گذشته با انتشار خبرهای مربوط به استفاده از مواد مخدر، خشونت در مدارس و البته موارد متعددی خودکشی در میان دانش‌آموزان بسیار پررنگ‌تر از گذشته شد.
به گزارش مجله اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران؛ «مواد مخدر مورد استفاده در جمعیت دانش‌آموزی در سال ۸۰نیم درصد این جمعیت بود که این دانش‌آموزان بین کلاس‌های سوم راهنمایی تا پایان متوسطه حداقل یک بار تجربه مواد مخدر را داشته‌اند که متاسفانه این میزان در سال ۹۰به دو برابر و به آمار یک درصد جمعیت رسیده است. » این پاسخی بود که روز گذشته سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در حاشیه نشست خبری این ستاد داد. پرویز افشار اعلام کرد: «اگر جمعیت دانش‌آموزان بین کلاس‌های سوم راهنمایی تا پایان متوسطه را ۵/۴ میلیون نفر در نظر گرفته باشیم می‌توانیم بگوییم که هم‌اکنون ۴۵هزار نفر از دانش‌آموزان تجربه حداقل یک‌بار مصرف مواد مخدر را در دوران تحصیل خود داشته‌اند. »
بحث آسیب‌های اجتماعی و خطراتی که مدارس و دانش‌آموزان را تهدید می‌کند در سال گذشته با انتشار خبرهای مربوط به استفاده از مواد مخدر، خشونت در مدارس و البته موارد متعددی خودکشی در میان دانش‌آموزان بسیار پررنگ‌تر از گذشته شد. روز گذشته مسوولان از سازمان‌ها و نهادهای مختلف در جلسه‌ای مشترک در آموزش و پرورش شرکت کردند تا در خصوص این آسیب‌ها و عملکرد خود سخن بگویند. صبح روز سه‌شنبه از چارچوب و برنامه عمل نظام مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان «نماد» رونمایی شد.
علی‌اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش، محمد الفت معاون پیشگیری از جرم قوه قضاییه، سردار منتظرالمهدی معاون اجتماعی ناجا، پرویز فتاح رییس کمیته امداد امام خمینی (ره)، انوشیروان محسنی بندپی رییس سازمان بهزیستی کشور و جمعی از مسوولان در این مراسم حضور داشتند تا به نوبت در خصوص وضعیت مراقبت و رسیدگی به وضعیت دانش‌آموزان صحبت کنند: «مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان کاری نیست که به تنهایی از آموزش و پرورش بر بیاید.» وزیر آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه دانش‌آموز معمولا پنج تا شش ساعت در روز در مدرسه است و مابقی وقتش را در خانواده و جامعه می‌گذراند، تلاش کرد تا وظیفه سایر نهادهای جامعه را در خصوص دانش‌آموزان یادآور شود.
علی‌اصغر فانی در سخنرانی کوتاه خود در این نشست مشترک گفت: «اگر همه دستگاه‌های ذیربط به ما کمک کنند می‌توانیم امیدوار باشیم که بحث مراقبت‌های اجتماعی به خوبی اتفاق بیفتد.» رییس سازمان بهزیستی کشور در این نشست اعلام کرد که غربالگری آسیب‌های اجتماعی در راستای پایلوت طرح نماد در ۷۲ مدرسه در ۱۲ شهر و شش استان می‌تواند مبدا تصمیم‌سازی‌های کلان قرار بگیرد.
به گفته انوشیروان محسنی بندپی با توجه به مساله غربالگری اگر ارایه خدمات و مداخلات اجتماعی و روانی به هنگام انجام شود، اثربخشی لازم را خواهد داشت: «گرایش به دخانیات، سوءمصرف مواد، خشونت، بزهکاری‌های اخلاقی و اختلالات روانی، اضطراب و افسردگی از جمله این آسیب‌ها هستند. امیدواریم نتیجه این اقدام نظام‌مند و هدف‌دار به پیشگیری و کنترل و کاهش آسیب‌ها کمک کند چراکه شاهد افزایش این آسیب‌ها در جامعه هستیم و باید شرایطی فراهم کنیم که در قالب این سند این آسیب‌ها را کاهش دهیم.»
پدران ۵۰هزار دانش‌آموز تحت پوشش کمیته امداد در زندان
رییس کمیته امداد امام خمینی نیز به اهمیت انجام کار تیمی برای به ثمر رسیدن این برنامه تاکید کرد. پرویز فتاح با اشاره به لزوم رسیدگی به وضعیت دانش‌آموزان آسیب‌پذیر اعلام کرد: «کمیته امداد ۳۳۰هزار دانش‌آموز را تحت پوشش خود دارد که این افراد با آسیب، وارد این مجموعه شدند که یا یتیم هستند یا پدران ۵۰هزار نفر از آنها در زندان به سر می‌برند یا پدران ۲۰هزار نفر از این افراد نیز دچار بیماری‌های صعب‌العلاج هستند. » فتاح در خصوص رفع تبعیض در میان دانش‌آموزان گفت: «آموزش و پرورش باید نگاه ویژه‌ای در خصوص توجه به طبقات نیازمند داشته باشد چرا که معلمان بعضا درخواستی از دانش‌آموزان می‌کنند که آنها توانایی تامین آن را ندارند و باید تا حد امکان تبعیض‌ها را در این خصوص از بین ببریم ضمن اینکه بخشی از این موضوع مربوط به مساله مالی است که باید حل شود و بخش دیگر مشورت‌ها و نگاه تخصصی در این خصوص است. »
او با اعلام آمادگی برای کمک‌رسانی در حوزه مددکاری به آموزش و پرورش اضافه کرد: «کمیته امداد امام خمینی (ره)، تجربه زیادی دارد و اساسا مددکارمحور هستیم اما این ایده را که مددکار خانواده هستیم، پذیرفته‌ایم. در خصوص انجام کارهای مددکاری ۸۰۰نفر از نیروهای ما دانش‌آموخته رشته علوم اجتماعی و روانشناسی هستند که می‌توانند در این خصوص کمک‌های لازم را انجام دهند ضمن اینکه می‌توانیم از ظرفیت مدارس بیشتر استفاده کنیم. » از نگاه فتاح فقر نباید مانع شکوفایی استعدادها باشد و باید تلاش کرد تا فقر به عنوان ارث به این دسته از دانش‌آموزان نرسد: «ما دانش‌آموزانی داریم که رتبه ۹۳ ریاضی یا رتبه ۵۹۳ رشته تجربی را در کنکور سراسری کسب کردند ضمن اینکه ۳۵۰۰ نخبه در کمیته امداد وجود دارد که باید از چنین دانش‌آموزانی حمایت شود. باید به این نکته توجه کنیم که دانش‌آموزان یاد شده فقر را به ارث نبرند، اینچنین دانش‌آموزانی می‌توانند نجات‌بخش خانواده‌های خود باشند.»
معاون اجتماعی نیروی انتظامی به عنوان دیگر شرکت‌کننده در این نشست با تاکید بر اینکه مهم‌ترین راه‌های برون رفت از آسیب‌های اجتماعی اقدامات پیشگیرانه است، گفت: «ادبیاتی که در این خصوص در مدارس به کار گرفته می‌شود، باید ادبیات ترغیب، تکریم و تشویق به جای ادبیات تهدید، تکذیب و تنبیه باشد. » سعید منتظرالمهدی همچنین در خصوص آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضای مجازی سخن گفت: «باید قبول کنیم در فضای مجازی آسیب‌های اجتماعی وجود دارد که زمینه‌ساز وقوع آسیب‌ها در فضای واقعی هستند. یکی از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی، آسیب‌های حوزه فضای مجازی است. در حوزه مجازی، فاصله‌ها حذف می‌شود و دسترسی به همه آسیب‌های دنیا امکان‌پذیر است.»
دانش‌آموزان علم زیستن در جامعه را نمی‌دانند
«دانش‌آموزان ما فرمول‌های ریاضی را خوب می‌دانند اما علم زیستن در جامعه را نمی‌دانند.» معاون اجتماعی سازمان برنامه و بودجه با بیان این حرف بر ضرورت اجرای طرح مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان تاکید کرد. سعید نمکی با یادآوری این نکته که انسان توسعه‌یافته، ابزار توسعه نیست، بلکه انسان توسعه‌یافته محور توسعه است همچنین افزود: «انسان توسعه‌یافته کمترین هزینه را برای مملکت دارد، چرا که برای نمونه، به موقع مالیات می‌پردازد، خشونت در رفتار ندارد و از امکانات به شیوه صحیح بهره می‌گیرد. » معاون اجتماعی سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اهمیت مدرسه در ایجاد شخصیت دانش‌آموزان گفت: «چندی پیش همراه سردار ساجدی‌نیا و جمعی از نمایندگان از شب‌های تهران بازدید کردیم و شما سر بزنید که چگونه کودکان و جوانان معتاد در کف خیابان‌ها وجود دارند. » نمکی سپس به برشمردن ویژگی‌های طرح نماد پرداخت، بر اساس سخنان او پاسخ عملی به فرمایش رهبر معظم انقلاب در خصوص آسیب‌های اجتماعی، پرهیز از کار جزیره‌ای و مشارکت بین‌بخشی میان دستگاه‌ها، جامع‌محوری سند ائتلافی و تربیت‌محور بودن از ویژگی‌های طرح مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان هستند.
او همچنین از گزارش ملی پروژه نماد به رییس‌جمهور در دهه فجر سال جاری خبر داد. معاون امور اجتماعی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این نشست حاضر شد و در خصوص همکاری با آموزش و پرورش در زمینه سلامت جسمانی و روانی دانش‌آموزان گفت: «طی سال‌های اخیر با توجه به تفاهمنامه‌ای که با وزارت آموزش و پرورش داشته‌ایم در زمینه سلامت جسمانی دانش‌آموزان اقدامات خوبی گرفته‌ایم که از جمله آنها می‌توان به بازرسی ۸۵ هزار بوفه مدرسه اشاره کرد. در زمینه سلامت روان، ما دغدغه جدی داریم و اعداد و ارقام بدی در این زمینه وجود دارد. باید در همین زمینه نیز تفاهم‌هایی صورت بگیرد تا بتوانیم اقدامات موثر را در این زمینه انجام بدهیم و یکی از معضلات ما امروز آسیب‌هایی است که در شبکه‌های اجتماعی رخ می‌دهد. »
سیدمحمد هادی ایازی با اشاره به پدیده‌هایی همچون اعتیاد مادران و اعتیاد نوزادان از بدو تولد اضافه کرد: «در حوزه آسیب‌های اجتماعی و مبارزه با مواد مخدر بحث ورود به دخانیات به مدارس مطرح است که آمار و ارقام عجیبی از استفاده قلیان در بین دانش‌آموزان هستیم که برخی از این آسیب‌ها ناشی از مساله فقر است که نیاز است نهادهایی مانند ستاد اجرایی فرمان امام و کمیته امداد امام خمینی(ره) ورود پیدا کنند تا بتوانیم برخی از دانش‌آموزانی که به سبب فقر از ادامه تحصیل بازمانده‌اند را به ادامه تحصیل تشویق کنیم.»
منبع: اعتماد
